Chyrów (49° 32′ N, 22° 51′ E) – małe miasteczko w obwodzie lwowskim w rejonie staro-samborskim. Zamieszkałe przez około 5 tys. osób.  Pierwsze wzmianki o Chyrowie pochodzą z 1374 roku, kiedy miejscowość stanowiła własność rycerzy przybyłych z Moraw – Herbutów (pozostałości / ruiny zamku Herbutów w Chyrowie). Przywileje im nadał Książe Władysław Opolczyk. Prawa miejskie Chyrów uzyskał w 1528 roku. W latach osiemdziesiątych XIX wieku w Chyrowie powstało Collegium Jezuitów.
Zakon Jezuitów w Chyrowie:

Jezuici / Towarzystwo Jezusowe (łac. Societas Iesu (SI)) to męski papieski zakon apostolski Kościoła rzymskokatolickiego. Został zatwierdzony przez papieża Pawła III w 1540 roku. Towarzystwo Jezusowe zostało założone w głównej mierze do walki z reformacją, żeby bronić i rozszerzać wiarę oraz naukę Kościoła rzymskokatolickiego, przede wszystkim przez publiczne nauczanie, a także przez „Ćwiczenia duchowne”, edukację (Collegium Jezuitów w Chyrowie) i udzielanie sakramentów.

Zakład Naukowo-Wychowawczy Ojców Jezuitów w Chyrowie, była to zasłużona placówka naukowa, ze szkołą o statusie gimnazjum, którą założyli i prowadzili Jezuici w latach 1883-1939. Chyrowski zakład naukowo wychowawczy uważany był w okresie międzywojennym (II Rzeczpospolita Polska) za najlepiej wyposażone gimnazjum w Polsce.

Zakład w Chyrowie był jedną z najlepszych szkół w Europie. Olbrzymi budynek szkoły zawierał przestronne klasy, zaopatrzone znakomicie w pomoce naukowe, pracownie przedmiotowe, bibliotekę (30 tys. książek), bogate zbiory geograficzne, historyczne, archeologiczne, numizmatyczne, przyrodnicze (własny ogród botaniczny), sale gimnastyczne i inne obiekty sportowe (4 korty tenisowe i 8 boisk), wyposażone w sprzęt do różnych dyscyplin sportowych i zabaw. Działał też szkolny teatr. Znakomite były warunki socjalne, pomieszczenia sypialne, olbrzymia jadalnia i aula, sieć wodociągowa i kanalizacyjna, własna elektrownia, szpital, młyn z piekarnią, pralnia parowa, ślusarnia, stolarnia, własne folwarki. Wszystko to znajdowało się w znakomicie skomponowanym otoczeniu, pełnym parków, klombów i ogrodów.

Budynek zakładu wzniesiono według projektów Antoniego Łuszczkiewicza, a po jego śmierci Jana Zakrzewskiego. Rozbudowano go w pierwszych latach XX wieku według założeń Edgara Kovatsa. Było w nim 327 pokoi mieszkalnych i sal wykładowych, przeznaczonych dla 400 wychowanków.

Działalność Zakonu Jezuitów pozytywnie wpływała na życie: społeczne, kulturowe oraz duchowne miasta Chyrowa.

W czasie II Wojny Światowej od 1939 do 1941 roku w pomieszczeniach zakładu były koszary Armii Czerwonej, po zajęciu tych terenów przez Armię Niemiecką – umieszczono tam obóz jeniecki, zaś od drugiej połowy 1943 roku do końca okupacji niemieckiej (sierpień 1944 roku) – szpital wojskowy.

Po wojnie Chyrów znalazł się poza granicami Polski, więc gimnazjum nie mogło być reaktywowane. W obiektach zakładu mieściły się do 1992 roku koszary wojsk ZSRR, natomiast do 2004 roku – wojsk Ukrainy (Wojska Graniczne Ukrainy). Budynki poklasztorne, jak i późniejsze koszary wojskowe wymagają obecnie generalnego remontu. Władze Chyrowa zgodziły się początkowo na utworzenie tam ukraińsko-polskiego instytutu badawczego. Radni Chyrowa przyjęli uchwałę popierającą koncepcję utworzenia instytutu, jednak później zmienili zdanie i wydzierżawili budynki prywatnemu przedsiębiorcy, który chce tam otworzyć ośrodek wypoczynkowy lub park rozrywki. W 1996 roku kaplicę Zakładu wyświęcono jako greckokatolicką cerkiew pod wezwaniem św. Mikołaja.

Do obiektów turystycznych należą w Chyrowie:

• Rynek oraz Ratusz Miejski,
• Dwa kościoły rzymskokatolickie: pierwszy erygowany w 1531 roku oraz spalony w pierwszych latach XVIII wieku, drugi powstał w 1710 roku,
• Cerkiew Narodzenia Najświętszej Marii Panny, która jest użytkowana wspólnie przez grekokatolików i prawosławnych,
• Pozostałości / ruiny zamku Herbutów,
• Stara oraz Nowa Synagoga,
• Cmentarz żydowski,
• Cmentarz miejski z kaplicą grobową,
• Zakład Naukowo-Wychowawczy Ojców Jezuitów w Chyrowie.

Żydzi w Chyrowie:

Stara oraz Nowa synagoga w Chyrowie w Obwodzie Lwowskim, świadczy o tym iż w mieście mieszkała duża Społeczność Żydowska (gmina żydowska). Stara drewniana powstała w 1740 roku i została podpalona przez okupantów niemieckich po zajęciu miasta w czasie II wojny światowej. Nie została odbudowana po ukończeniu wojny. Nowa synagoga powstała w końcu XIX wieku. W czasie działań wojennych została zrabowana przez Niemców. Po ukończeniu wojny była odremontowana i zamieniona na magazyn. W 1921 roku miasto liczyło 2 654 osób, z czego 919 stanowili Żydzi.

Cmentarz żydowski w mieście został założony w XVIII wieku. Obecnie na cmentarzu nie zachowały się nagrobki, a jego teren jest otoczony resztkami muru. Cmentarz zlokalizowany jest w zachodniej części miejscowości.

Dworzec kolejowy oraz międzynarodowe kolejowe przejście graniczne w Chyrowie:

Dworzec kolejowy w Chyrowie:

Linia kolejowa prowadząca przez Chyrów, została poprowadzona tędy w 1872 roku. Odcinek: Chyrów – Sambor – Stryj, jest nazywany – „Kolej Dniestrzańska”, jako część „Galicyjskiej Kolei Transwersalnej”. Linia kolejowa nie jest zelektryfikowana, kursują na tym obszarze pociągi spalinowe (diesel). W Chyrowie funkcjonuje całodobowy dworzec kolejowy, przy którym znajduje się dworzec autobusowy.

Kolejowe przejście graniczne:

Krościenko – Chyrów, otwarte w 1994 roku dla międzynarodowego ruchu osobowego. Kontrolę graniczną podróżnych oraz pociągów dokonuje się wewnątrz składów pociągów międzynarodowych. Odprawa celna odbywa się w gmachu dworca kolejowego.

W ciągu doby odprawiane są 2 pary pociągów międzynarodowych relacji: Jasło – Chyrów – Jasło (do Polski jak poinformował Dorszu, połączenie to nie jest już aktualne)

oraz kilka pociągów w kierunku Sambora (pociągi osobowe). Przejście graniczne czynne jest przez całą dobę.

Międzynarodowe szlaki turystyczne przebiegające przez Chyrów

Ciekawostką jest iż do Chyrowa przez Sanok prowadzą obecnie dwa międzynarodowe turystyczne szlaki:

1. Szlak „Śladami dobrego wojaka Szwejka”,

2. Szlak „Naftowy”.

TAGI ARTYKUŁU

Chyrów, Collegium Jezuitów, dworzec, miasto, przejście graniczne, synagoga, szlak turystyczny, Zakon Jezuitów