Narodowym operatorem kolejowym, a jednocześnie monopolistą w tej sferze usług na Ukrainie, jest „UKRZALIZNYCIA” / „УКРЗАЛІЗНИЦЯ” – Koleje Ukraińskie. Przedsiębiorstwo podporządkowane Ministerstwu transportu i łączności Ukrainy (ukr. Державна адміністрація залізничного транспорту України). W skład Kolei Ukraińskich wchodzi sześć Dyrekcji Regionalnych:

1. Kolej Doniecka / Донецька залізниця;
2. Kolej Lwowska / Львівська залізниця;
3. Kolej Odesska / Одеська залізниця;
4. Kolej Południowa / Південна залізниця;
5. Kolej Południowo-Zachodnia / Південно-Західна залізниця;
6. Kolej Przednieprowska / Придніпровська залізниця.

Obszar siedmiu zachodnich i północno-zachodnich obwodów Ukrainy (Zachodnia Ukraina), obsługuje Kolej Lwowska, która jest najstarszą koleją na Ukrainie.

Pierwszy pociąg przybył do Lwowa 4  listopada 1861 roku z Wiednia. Następnie w 1866 roku było wybudowane torowisko do Czerniowców, a w 1869 roku do Brodów. Budowa w 1872 roku kolei z Budapesztu do Lwowa, była strategicznym przedsięwzięciem. Budowę zlecił Cesarz Austro-Węgier Franciszek Józef I Habsburg dla szybszego i lepszego połączenia Budapesztu ze stolicą Galicji Wschodniej, którą wówczas był Lwów. Kolej została poprowadzona przez Sambor, Stary Sambor, Turkę i Użhorod na obszar dzisiejszych Węgier. Torowisko poprowadzono przez sieć długich tuneli, wiaduktów i mostów w okolicy Przełęczy Użockiej (Karpaty Wschodnie). Obecnie jest to jedna z najpiękniej położonych linii kolejowych na obszarze Karpat.

Ważniejszymi węzłami kolejowymi strefy przygranicznej (pogranicza polsko-ukraińskiego) są miejscowości: Włodzimierz Wołyński, Czerwonograd, Rawa Ruska, Sambor i Drohobycz. Z pięciu linii kolejowych prowadzących z Ukrainy do Polski – trzy są zelektryfikowane. Największym oraz najważniejszym węzłem kolejowym regionu jest Lwów.

Na omawianym obszarze, bardzo ważną rolę w rozwoju sieci kolejowej odegrały władze Austro-Wegier. W celu ożywienia gospodarczego (wydobycie ropy naftowej) oraz militarnego (obrona przed możliwą agresją ze strony Rosji), wybudowano tutaj liczne odcinki kolei. Jeszcze przed rozpoczęciem budowy Kolei Transwersalnej istniały już na terenie Galicji następujące odcinki kolei:

1. Kraków – Tarnów – Rzeszów – Lwów (Kolej galicyjska im. Karola Ludwika wybudowana w 1861 roku),
2. Budapeszt – Użhorod – Turka – Sambor – Lwów (Karpacka, militarna, strategiczna kolej wybudowana w 1872 roku),
3. Zagórz – Krościenko – Chyrów (będącej fragmentem Pierwszej Węgiersko-Galicyjskiej Kolei Żelaznej poprowadzonej z Łupkowa do  Przemyśla w 1872 roku),
4. Chyrów – Sambor – Stryj (Kolej Dniestrzańska wybudowana w 1872 roku),
5. Stryj – Dolina – Stanisławów (Kolej Arcyksięcia Albrechta powstała w 1873 roku),
6. Nowy Sącz – Stróże (będąca fragmentem linii kolejowej Tarnów – Plavec, wybudowana w 1876 roku).

W 1884 roku ukończono budowę Galicyjskiej Kolei Transwersalnej, co doprowadziło do połączenia karpackiego systemu kolejowego Imperium Austro-Węgier. W ramach tej kolei wybudowano odcinki o łącznej długości 577 km, a mianowicie:

1. Čadca – Zwardoń – Żywiec – Sucha – Chabówka – Limanowa – Nowy Sącz (wraz dodatkowymi odgałęzieniami: Sucha – Skawina – Kraków-Płaszów oraz Skawina – Oświęcim),
2. Stróże – Jasło – Sanok – Zagórz (z bocznicą do Gorlic),
3. Stanisławów – Buczacz – Czortków – Husiatyn.

Podobnie jak w Cesarstwie Niemieckim na obszarze Cesarstwa Austro-Węgier sieć linii kolejowych była o wiele gęstsza, niż w Imperium Rosji. Jak już wcześniej wspomniano, obszar pogranicza był podzielony od 1772 roku do początku I Wojny Światowej przez dwa państwa zaborcze.  Tereny północne (Wołyń oraz Lubelszczyzna) pogranicza polsko-ukraińskiego należały do Imperium Rosji, zaś południowe (obszar Karpat i Podkarpacia) do Imperium Austro-Węgier. Kraje te prowadziły odmienną politykę co do obszarów, na których sprawowali pełną jurysdykcję. Terytorium Galicji posiadało znaczną autonomię (własny parlament we Lwowie oraz samorządność), zaś Lubelszczyzna i Wołyń, były w pełni podporządkowane Guberniom zarządzanym z Moskwy. Sytuacja ta ma odzwierciedlenie do dziś. Nawet po industrializacji socjalistycznej oraz budowie nowych odcinków kolei, obszary należące do zaboru rosyjskiego cechuje rzadsza sieć kolejowa (zarówno zelektryfikowana jak i bez sieci trakcyjnych).

W odróżnieniu od Ukrainy i krajów WNP, w Polsce obowiązuje europejski standard szerokości torów (1435 mm). Jedynym odcinkiem szerokotorowej kolei (1520 mm), jest Linia Hutnicza Szerokotorowa (LHS), która pierwotnie posiadała nazwę Linia Hutniczo-Siarkowa (LHS). Została oddana do użytku  30 listopada 1979 roku w celu transportu rudy żelaza do Huty Katowice oraz węgla kamiennego, siarki i produktów metalowych do ZSRR. Jest to jednotorowy odcinek kolei o długości 394,65 km, który został poprowadzony z Ludyna (Obecnie Ukraina) do Sławkowa (Zagłębie Dąbrowskie (GOP), przez punkt graniczny w Hrubieszowie. Obecnie zarządcą przedsiębiorstwa jest PKP Linia Hutnicza Szerokotorowa. LHS jest jedyną szerokotorową koleją najdalej wysuniętą na zachód, posiada bezpośrednie połączenie z systemem byłych kolei ZSRR. Regulowana zmienność rozstawu kół w wagonach pozwala na szybki i sprawny transport towarów i surowców z zachodu na wschód. Planowane jest utworzenie centrów logistycznych i terminali, które będą wykorzystywać tę linię do sprawnego i szybkiego transportu towarów z Chin i Dalekiego Wschodu do Unii Europejskiej. Jedyną konkurencją dla LHS, może być nowo budowana kolej szerokotorowa z Rosji do Austrii, przez Ukrainę i Słowację.

Ważnym wydarzeniem w rozwoju Kolei Lwowskiej na początku XXI wieku było oddanie do eksploatacji na Stacji Mościska II urządzenia służącego do przyjmowania pociągów z automatycznym urządzeniem zmiany szerokości osi podwozia typu SUW2000 z kolei o szerokości 1520 mm na kolej o szerokości 1435 mm i na odwrót. Pozwoliło to na skrócenie czasu przestawiania pociągów z szerokotorowej kolei obowiązującej w krajach Wspólnoty Niepodległych Państw na kolej normalnotorową. System SUW2000, był opracowany w Poznańskich Zakładach Naprawczych Taboru Kolejowego S.A. w latach 90. przez inż. Ryszarda Suwalskiego. Przed zainstalowaniem urządzenia czas odprawy pociągu na granicy trwał 4 godziny, a obecnie po instalacji zaledwie 20 min. Pozwala to istotnie skrócić czas podróży oraz zwiększyć liczbę pasażerskich kursów łączących Ukrainę i kraje WNP z Europą Zachodnią.

Dane o tych pociągach archiwalne

TAGI ARTYKUŁU

Austro-Węgry, Cesarz, Franciszek Józef I Habsburg, kolej lwowska, koleje ukraińskie, Lwów, transport